اسم علمی: سِمالوتید (Semaglutide)

رده دارویی: آگونیست گیرنده‌ی GLP-1 (GLP-1 receptor agonist)

کاربرد اصلی: درمان دیابت نوع ۲، کمک به کنترل گلوکز خون همراه با رژیم غذایی و ورزش. همچنین برای کاهش خطر عوارض قلبی-عروقی در کسانی که دیابت نوع ۲ دارند.

ساختار و خصوصیات دارو

سِمالوتید شباهت بالایی به هورمون طبیعی GLP-1 دارد؛ تقریباً ۹۴٪ شباهت در توالی آمینواسیدی اش با GLP-1 انسانی.

اما برای اینکه در بدن دوام بیشتری داشته باشد، چند تغییر مولکولی در آن داده شده است:

بستن به آلبومین خون — این باعث می‌شود دارو کمتر سریع از طریق کلیه پاک شود و زمان ماندگاری‌اش در خون افزایش یابد.

مقاومت در برابر تجزیه توسط آنزیم DPP-4 — یکی از آنزیم‌هایی است که GLP-1 طبیعی را تجزیه می‌کند. با این مقاومت، نیم‌زندگی دارو بیشتر می‌شود.

نیم‌زندگی (Half-life): تقریباً ۷ روز برای دوزتی که به صورت تزریقی داده می‌شود. این یعنی لازم نیست هر روز تزریقش کرد؛ معمولاً یک بار در هفته تزریق می‌شود.

نحوهٔ عملکرد (Mechanism of Action)

اوزمپیک چند روش مختلف داره که با هم ترکیب می‌شن تا گلوکز خون را کاهش بدن و کنترل وزن را تسهیل کنن:

تحریک ترشح انسولین

وقتی قند خون بالاست (مثلاً بعد از غذا خوردن)، سِمالوتید باعث می‌شود لوزالمعده (بتا سلول‌ها) انسولین بیشتری ترشح کند. انسولین به سلول‌ها کمک می‌کند قند (گلوکز) را از خون برداشت کنن.

کاهش ترشح گلوکاگون

گلوکاگون هورمونی است که در حالت قند پایین یا عدم دریافت غذا، باعث آزاد شدن قند ذخیره شده در کبد می‌شود. سِمالوتید هنگامی که قند خون بالا است، ترشح گلوکاگون را مهار می‌کند، پس کمک می‌کند قند خون پس از غذا زیاد نشود.

کند شدن تخلیۀ معده (Gastric emptying)

با تأخیر در خالی شدن معده، غذا دیرتر وارد روده و سپس وارد جریان خون می‌شود. این کمک می‌کند که افزایش قند خون بعد از وعده غذایی کمتر و آرام‌تر باشد. همچنین احساس سیری زودتر ایجاد می‌شود.

تأثیر بر مراکز کنترل اشتها در مغز

سِمالوتید به گیرنده‌های GLP-1 در مغز اثر می‌کند و احساس سیری را زیاد می‌کند؛ میل به خوردن کم‌تر می‌شود. این یکی از دلایلی است که بعضی افراد مصرف اوزمپیک کاهش وزن هم تجربه می‌کنند.

زمان تأثیرات و نحوه مصرف

معمولاً پس از شروع مصرف، بعضی اثرات اولیه مثل کاهش اشتها یا کنترل قند خون بین ۱ تا چند روز دیده می‌شوند، ولی برای دیدن تأثیر کامل ممکن است چند هفته زمان لازم باشد.

دارو به صورت تزریق زیرپوستی (subcutaneous) داده می‌شود. معمولاً یک بار در هفته.

مشخصات دارویی «اُزِمپیک» (Ozempic®) که شامل مادهٔ مؤثره «سمیگلو تایید» (semaglutide) است، در اصطلاح کلاسِ داروهای ആg ساختارترشح بخشی از مغز به نام هورمون به نام GLP-1) GLP-1 agonists) قرار می‌گیرد. این دارو ابتدا برای درمان دیابت نوع ۲ توسعه یافته، اما به‌دلیل اثرات کاهش اشتها و کاهش مصرف غذا، در برخی کشورها بدون نسخه برای کاهش وزن نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

🧪 نحوه عملکرد Ozempic

Ozempic با تقلید عملکرد هورمون طبیعی GLP-1 (Glucagon-like peptide-1) عمل می‌کند که در پاسخ به خوردن غذا در بدن ترشح شده و تأثیر زیادی روی قند خون و احساس سیری دارد.

افزایش ترشح انسولین از لوزالمعده بعد از غذا؛ کمک می‌کند قند خون پایین بیاید.

کاهش ترشح گلوکاگون؛ هورمونی که قند را از کبد آزاد می‌کند (که کاهش‌دهندهٔ قند خون است).

کند کردن تخلیۀ معده؛ غذایی که می‌خورید دیرتر وارد روده می‌شود، احساس سیری طولانی‌تری ایجاد می‌کند.

کاهش وزن از طریق کاهش اشتها و کاهش میل به پرخوری.

⚕️ کاربردهای درمانی Ozempic

این دارو برای بزرگسالانی که از مشکلات زیر رنج می‌برند، تجویز می‌شود.

کنترل قند خون در بیمارانی با دیابت نوع ۲.

کاهش خطر رویدادهای قلبی-عروقی مانند سکته قلبی و مغزی در افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی همراه با دیابت.

کند کردن پیشرفت بیماری مزمن کلیه و کاهش خطر نارسایی کلیوی در بیماران با دیابت نوع ۲.

💉 نحوه مصرف

اوزمپیک به صورت تزریق زیرپوستی هفتگی (معمولا در روز و ساعت مشخصی از هفته) تجویز می‌شود با شروع از دوز کم (۰٫۲۵ میلی‌گرم در هفته) و افزایش تدریجی برای کاهش عوارض گوارشی.

⚠️ توجه به مصرف کنندگان بیشتر

گرچه Ozempic به طور رسمی برای کاهش وزن تأیید نشده، اما در بعضی کشورها مانند ایالات متحده، نسخه‌ای دیگر از مادهٔ مؤثره یعنی Wegovy در دوزهای بالاتر برای درمان چاقی تصویب شده است.