پروبیوتیک‌ها مکمل‌ها یا مواد غذایی هستند که حاوی میکروارگانیسم‌های زنده، معمولاً باکتری‌های خاصی هستند که به طور طبیعی در دستگاه گوارش موجودند و فواید سلامتی دارند هنگامی که به مقادیر مناسب مصرف شوند. این باکتری‌های مفید، معمولاً به دستگاه گوارش کمک می‌کنند تا عملکرد بهینه‌ای داشته باشد.

پروبیوتیک‌ها بیشتر به دو دسته عمده باکتری‌های لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم تعلق دارند. مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند فواید زیر را داشته باشد:

– بهبود توازن میکروفلورای روده
– کمک به پیشگیری و درمان اسهال ناشی از مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها
– کاهش شدت برخی بیماری‌های التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون
– کمک به مقابله با عفونت‌های روده‌ای و بهبود سیستم ایمنی بدن
– ممکن است به کاهش نفخ و گاز روده کمک کند
– ممکن است به کاهش شدت بیماری‌های آلرژیک و اگزما کمک کند

پروبیوتیک‌ها را می‌توان در مکمل‌های غذایی یا به صورت طبیعی در مواد غذایی تخمیر شده مانند ماست، کفیر، کیمچی، کمبوجا و محصولات تخمیری دیگر یافت. مصرف پروبیوتیک‌ها باید با توجه به وضعیت سلامتی شخصی و تحت نظر متخصص تغذیه یا پزشک انجام شود تا از هر گونه عوارض جانبی پیشگیری شود.

تولید پروبیوتیک‌ها معمولاً شامل چندین مرحله اساسی است:

۱. انتخاب سویه‌ها: انتخاب سویه‌های مناسب اولین قدم است. باکتری‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند به عنوان پروبیوتیک عمل کنند، اما باید سویه‌هایی باشند که توانایی بقا و تکثیر در دستگاه گوارش را داشته باشند و فواید سلامتی محدود کننده‌ای ارائه دهند.

۲. تخمیر:بعدازانتخاب سویه، مرحله تخمیر آغاز می‌شود که در آن میکروارگانیسم‌ها در محیط کشت مناسبی رشد و تولید می‌شوند. این فرآیند ممکن است چندین روز طول بکشد.

۳. بسته‌بندی: پس از رشد کافی، پروبیوتیک‌ها برای بسته‌بندی و توزیع آماده می‌شوند. این میکروارگانیسم‌ها ممکن است به صورت پودر خشک، کپسول، قرص، مایعات یا حتی به صورت فرآورده‌های غذایی تخمیری مانند ماست بسته‌بندی شوند.

۴. کنترل کیفی: قبل از ارائه به بازار، پروبیوتیک‌ها از نظر بقای سویه‌ها در محصول نهایی و همچنین عدم وجود آلودگی‌های احتمالی مورد آزمایش قرار می‌گیرند.

۵. حمل و نگهداری: میکروارگانیسم‌های پروبیوتیک ممکن است به شرایط خاصی نیاز داشته باشند تا زنده بمانند. لذا نگهداری و حمل‌ونقل این محصولات ممکن است نیازمند سرمایش یا شرایط خاصی باشد.

در مورد بهترین نوع پروبیوتیک، تعیین بهترین گزینه به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد، از جمله سلامتی و شرایط مصرف‌کننده. برخی از محصولات تجاری شناخته‌شده‌تر عبارتند از:

– یوگورت‌های حاوی پروبیوتیک: که در آنها باکتری‌های مفید اضافه شده‌اند، مانند Lactobacillus acidophilus و Bifidobacterium bifidum.
– کپسول یا قرص‌های پروبیوتیک: که حاوی ترکیبات متنوعی از سویه‌های پروبیوتیک خشک هستند و اغلب برای شرایط خاص ترکیب شده‌اند.
– کفیر: نوشیدنی تخمیر شده‌ای که سرشار از پروبیوتیک‌ها و کمتر شناخته‌شده از ماست است، ولی طیف گسترده‌تری از باکتری‌ها و مخمرها را در خود دارد.
– فرآورده‌های تخمیری: مانند کیمچی، سویا، و کمبوچا که به طور طبیعی حاوی باکتری‌های مفید هستند.

مشاوره با یک متخصص پزشکی یا دیتیتین می‌تواند در انتخاب بهترین نوع پروبیوتیک برای شما مفید باشد، زیرا ممکن است نیازهای خاصی داشته باشید یا با بیماری‌های معینی مواجه باشید که نیازمند در نظر گرفتن برخی ملاحظات هستند.

گردآورنده : مجید احمد میر محمد علی